Η Κοινωνιολογία και η Φωτογραφία έχουν κοινά γενέθλια – 1839

Η φωτογραφία και η κοινωνιολογία έχουν περίπου την ίδια
ημερομηνία γέννησης, εάν υπολογίζετε ως γέννηση της κοινωνιολογίας την δημοσίευση του έργου του Comte και της φωτογραφίας,την ανακοίνωση της φωτογραφικής τεχνικής του Daguerre, της τεχνικής της Δαγγεροτυπίας, και αυτή είναι το 1839.

Από την αρχή, η κοινωνιολογία και η φωτογραφία, εργάστηκαν σε διάφορα προτζεκτ. Είχαν όμως, ένα κοινό στόχο, την εξερεύνηση της κοινωνίας.

Όπως αναφέρει ο Howard S. Becker, oι κοινωνιολόγοι, πάντα ήθελαν να καταλάβουν πώς λειτουργεί η κοινωνία. Συνήθως, ήθελαν να βρουν πράγματα αυστηρά και επιστημονικά, και να αναπτύξουν γενικές θεωρίες τεκμηρίωσης.
Συχνά, επιλέγουν ερευνητικά θέματα, τα οποία είναι προβλήματα της εποχής, ειδικά, όπως είναι: η φτώχεια, τα ναρκωτικά, η μετανάστευση, οι κοινωνικές διαταραχές, τα γκέτο κ.α.

Όπως οι κοινωνιολόγοι, έτσι και οι φωτογράφοι, έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα: της μετανάστευσης, της φτώχειας, του ρατσισμού, της κοινωνικής αδικίας. Αυτή η φωτογραφική παράδοση, στόχο έχει, να περιγράφει και να εκθέτει τις κάθε μορφής αδικίες, προκαλώντας την κοινωνική ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση.

Ένας μεγάλος φωτογράφος ο Lewis Hine, έλεγε «θέλω να φωτογραφίζω αυτά που χρειάζεται να εκτιμηθούν, θέλω να φωτογραφίζω αυτά που χρειάζεται να διορθωθούν».

Από την αρχή, η φωτογραφία χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο για την εξερεύνηση της κοινωνίας και οι φωτογράφοι έχουν πάρει αυτό ως ένα από τα καθήκοντά τους.

Αρχικά, μερικοί φωτογράφοι χρησιμοποίησαν την φωτογραφική μηχανή για την καταγραφή απομακρυσμένων κοινωνιών και αργότερα, τις πτυχές αυτών των κοινωνιών που οι “σύγχρονοι” δεν είχαν καμία επιθυμία να δουν.

Μερικές φορές, ειδικά γύρω από τη στροφή του αιώνα κοινωνιολόγοι και φωτογράφοι συμφώνησαν για την αναγκαιότητα να εκθέσουν τα δεινά της κοινωνίας μέσω λέξεων και εικόνων.

Η φωτογραφία από την αρχή προσανατολίστηκε προς την τέχνη και προς την κοινωνική εξερεύνηση. Οι φωτογράφοι δούλεψαν σκληρά για να παράξουν εικόνες με καλλιτεχνική αξία. Αλλά το καλλιτεχνικό στοιχείο της φωτογραφίας κρατήθηκε σε κάποια απόσταση από την δημοσιογραφική φωτογραφία.

Η φωτογραφία ως τέχνη και η φωτογραφία ως εργαλείο κοινωνικής εξερεύνησης είναι δυο διαφορετικοί τρόποι εργασίας για τους φωτογράφους, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι δυο διαφορετικά είδη φωτογράφων.

Πολλοί φωτογράφοι εργάζονται ταυτόχρονα και στους δυο τομείς στην καθημερινή τους επαγγελματική τους δραστηριότητα με μεγάλη αποτελεσματικότητα.

Ο Paul Strand, ήταν ένας καλλιτέχνης φωτογράφος, αλλά οι φωτογραφίες του με τους αγρότες, ενσωμάτωσαν πολιτικές ιδέες και επηρέασε πολλούς κοινωνικά ευαίσθητους φωτογράφους, προς αυτή την κατεύθυνση.

Πολλοί κοινωνιολόγοι σήμερα, γνωρίζουν ελάχιστα για το έργο της φωτογραφίας κοινωνικού προβληματισμού (φωτογραφία ντοκουμέντου) και τη συνάφεια της με αυτά που έχει προσφέρει. Πολλοί κοινωνικοί επιστήμονες έχουν ήδη υπάρξει ενεργά φωτογράφοι.

Πολλοί φωτογράφοι έχουν αναλάβει έργα, τα οποία έχουν παράξει αποτελέσματα που ήταν παράλληλα με αυτά της κοινωνιολογικής έρευνας και έφτασαν σε ισχυρισμούς που τεκμηρίωναν την αλήθεια.

Πολλοί κοινωνιολόγοι, ίσως, διαφωνούν με αυτή την προσέγγιση. Όπως και πολλοί φωτογράφοι, ίσως, θα βρουν τις προτάσεις μου ακαδημαϊκά αλαζονικές.

Αυτό που λέω όταν απευθύνομαι στους σπουδαστές φωτογραφίας, είναι αυτό που με έντονο τρόπο προτείνει ο μεγάλος φωτογράφος Sebastiao Salgado: οι νέοι εκκολαπτόμενοι φωτογράφοι πρέπει να μελετούν ιστορία, κοινωνιολογία, ανθρωπολογία, πολιτικές επιστήμες και οικονομικά.

Τότε μόνο θα αντιλαμβάνονται τι φωτογραφίζουν και γιατί το φωτογραφίζουν. Τότε μόνο θα καταλαβαίνουν τις ανθρώπινες συμπεριφορές και τα ανθρώπινα συναισθήματα.

Φωτογραφία: Paul Strand, The family (The Lusettis), Luzzara, 1953